Söyleşi: Melek Barış


Batman’a atandığı kısa süre içerisinde farklı duruşu, beyefendi kişiliği ve içtenliğiyle dikkatleri üzerine toplayan Vali Azmi Çelik ile Batman’ın eğitim, sağlık ve ekonomisiyle ilgili detaylı bir söyleşi yaptık.
Madde bağımlılığı yaşının 12-13’lere indiğine, her okulun kapısına bir güvenlik görevlisi dikmenin zorluğuna dikkat çeken Vali Azmi Çelik, “Batman genelinde469 okulumuz var, her birinin kapısına bir güvenlik görevlisinin olması pratikte mümkün değil. Öncelikle okul yöneticilerinin çok duyarlı olmaları gerekiyor” dedi.

Batman’ın sağlık sektöründe güçlü olduğuna vurgu yapan ama aynı zamanda eksikliklerin de olduğunu söyleyen Vali Çelik şöyle devam etti. “Bugün itibariyle kamudaki yatak kapasitemiz 602, buna özel sektördeki yatak kapasitesi de ilave edildiğinde bu sayı 950’ye ulaşıyor. Genç ve gelişmeye açık olan kentimiz için bu yeterli değil.”

Organize Sanayi Bölgesinde 54 firmanın faaliyette olduğunu, yapılacak tahsislerle birlikte bu rakamın75 civarında olacağına işaret eden Vali Çelik, kentteki işsizliği önlemek adına bunu yeterli bulmadığını söyledi.

Vali Azmi Çelik ile ilginizi çekeceğini düşündüğüm söyleşinin devamı da var. ‘Çözüm süreci ve Batman’da sosyal yaşam’la ilgili bizler için yapmış olduğu değerlendirmeyi de yarınki sayımızda paylaşacağız.
 
Batman’da en mühim sorunlardan biri de eğitim sorunudur ki, son zamanlarda yaşananlar bunu doğrular nitelikte. Eğitimle ilgili Batman ne durumda?
Nüfusunun %70’inin şehir merkezinde yaşadığı bir kentiz. Bu anlamda Türkiye’de 16.sırada yer alıyoruz. Kırsaldaki eğitim-öğretim rahatlığını şehir merkezinde bulmak bu nedenle çok mümkün olmuyor. Türkiye’nin birçok yerinde de aynı sıkıntı var.
Mevcut derslik sayımız nedir?
Toplam derslik sayımız 4361. Önümüzdeki ay içerisinde 469 dersliği daha bu eğitim-öğretim yılına kazandıracağız. Buna rağmen hala 1500-1600 derslik ihtiyacımız olacak. Batman nüfus olarak hızlı büyüyen bir kent. Genç bir nüfusa sahip, kenti birkaç adım öteye taşıma noktasında gençlik ve dinamizm büyük avantaj aslında ama… Bu da eğitimden sağlığa ve diğer hizmetlere kadar, genel ve mahalli idareler bütçesinden yapılan çalışmaları ister istemez etkiler. Ne yazık ki, şehir merkezinde ilk ve ortaöğretimde ikili eğitim yapmak durumundayız. Tabi olması gereken bunu normal öğretime çevirmek ama bu artışta bir nüfus düşünüldüğünde şimdilik bu zor görünüyor. Maalesef mevcut realite bu, bunu da anlamak gerekiyor.
Okulların fiziki durumlarıyla ilgili ne düşünüyorsunuz?
Son dönemlerde Batman’a yapılan okullar çok modern. Öyle dört duvardan ibaret değil, yaşam merkezi halinde inşa edilmiş ve bu çok önemli bir gelişme. Bu noktada Maliye Bakanımızın ciddi katkıları var, 470’e yakın dersliği Batman’a kazandırmada büyük desteği oldu. Fakat yapmamız gereken daha çok derslik var.
Yani, derslik açısından iyi bir durumda değiliz öyle mi?
‘Yapmamız gereken daha çok derslik var’ derken ‘kötü durumdayız’ diye algılamak da çok doğru olmaz. Nereye giderseniz gidin şehir merkezinde ikili öğretim var ve bu oran yüksek. Aynı şey bizim için de geçerli.
Bu eğitim-öğretim yılı için öğretmen sıkıntımız var mı?
Son atamayla ilimize 920 öğretmen atandı ama mevcut norm kadroya göre ek ders karşılığı 600-700civarında daha ücretli öğretmene ihtiyacımız olacak.
Okullarda temizlik personeli ve temizlik malzemelerinin temini noktasında sıkıntı yaşanmakta, bunun için ne düşünülüyor?
Özellikle okullar itibariyle düşünüldüğünde ‘yardımcı hizmetler’ bu hizmetin belkemiği konumunda. O noktada bir aksaklık hemen göze batar. Öğrencisinden, öğretmenine, velisine kadar herkesi etkileyen bir durum. Maalesef yardımcı hizmet personeli konusunda ciddi adımlar yok.  Bir başka handikap da eğitim-öğretim yılı başında kayıt yapılırken yasal olarak katkı payının da alınamıyor olmasıdır. Bunu okul aile birliği eliyle çözmek de mümkün olmuyor…
Ne olacak peki?
Toplum Yararına Çalışma Programı çerçevesinde alacağımız 700 personelle bu sorunu çözeceğiz. Müracaatların alınması, değerlendirilmesi, kura çekilmesi derken muhtemelen Ekim ayının ortasını bulur. Bununla okullarımız biraz daha rahatlamış olacak. Yalnız, temizlik malzemesi bu program çerçevesine dâhil değil.
Peki, okul yönetimleri bunu nasıl temin edecekler?
Hem okulların hem de bizim imkânlarımız dâhilinde malzeme ihtiyacı elbette temin edilecektir. Nihayetinde orada okuyanlar bizim çocuklarımız ve bizim okullarımız. Velilerin de bu konuda duyarlı olmalarını bekliyoruz. Çocuklarımız 6-7 saatlerini okulda geçiriyor. Bu sürenin çocuklarımız açısından hijyenik olması son derecede önemli.  Neticede çocuklar bu okullara geleceklerini inşa etmek için gidiyorlar. Bu çocuklar da bu okullar da bizim. Birazda bu açıdan bakmalı. Giderlerin elbette milli eğitim müdürlüğü tarafından karşılanması gerekiyor ama birlikte adım atmanın daha iyi koşullar getirebileceğini de göz önünde bulundurmak gerekiyor.
Uyuşturucu tacirleri okul önlerine kadar indiler. Torbacılara yönelik nasıl bir yol izlenecek?
Yakın bir zamanda milli eğitimden ve özel okullardan temsilcilerin ve sivil toplum örgütlerinin katılacağı geniş bir organizasyon oluşturacağız. Hem eğitim-öğretim kalitesini artırma noktasında yapılabileceklerle ilgili bir hareket planı çıkarmak, hem de riskli alanlardaki okulların kontrol mekanizmasının nasıl işlenmesi gerektiğine dair yol haritasını belirleyeceğiz. Okul idarecileri üzerlerine düşeni elbette yapacaklar. Batman genelinde 469 okulumuz var, her birinin kapısında bir güvenlik görevlisinin olması pratikte mümkün değil. Öncelikle okul yöneticilerimizin bu konuda çok duyarlı olması gerekiyor. Gereğinin yapılması için milli eğitimi, emniyeti veya jandarmayı zamanında bilgilendirmeleri ciddi bir önem taşımaktadır.
Okul önlerinde açıkta gıda satışı ile ilgili bir yaptırımınız olacak mı?
Okul önlerinde yasal olmayan ürünlerin satışı haricinde günlük yaşamda sık tüketilen gıda maddelerinin de açıkta satışına izin verilmeyeceğine dair bir uygulamamız olacak.
Madde bağımlılığı noktasında yasal olarak çok müracaat var mı?
Madde bağımlılığı kullanım yaşı ne yazık ki, 12-13’lere indi. Tabi biz bu yaş ortalamasını sağlık kurumlarına yapılmış olan müracaatlara göre söylüyoruz. Yasal olarak bize çok müracaat eden yok. Sayısal anlamda az olsa da bunun küçük yaşlara indiğini görmek son derece üzücü.  Evet, görevli arkadaşlar uyuşturucu satışının engellenmesi ve hatta ilimize girmemesi için gerekli çalışmaları yapıyorlar ama buna rağmen ilimizde uyuşturucu kullanımı var mı, evet var.  Herkesin de sıklıkla dile getirdiği ‘belli noktalarda’ oluyor ve ne yazık ki, müeyyidelere göre kullanıcı olunca da ciddi bir yaptırımla karşılaşmıyor. Satarken yakalamak lazım ki, bu ticaretle uğraşanlar ciddi bir müeyyide ile karşılaşsınlar.



Veliler ne yapmalı sizce?

Velilerimizi suçlamak anlamında demiyorum ama çok duyarlı değil gibiler. Çocuk geç saate kadar dışarıda kalıyorsa ve velisi tarafından takip edilmiyorsa, belli bir saatte eve gelinmesi hususunda kural konulmuyorsa,  sigara yakmak için çakmak istediğinde,  büyüğü tarafından kendisine çakmak veriliyorsa üzerine çok düşülmediğini gösterir. Dışarıda çocuk bir başka büyür, anne babalar özen göstermeli. Önemli olan suç oluşmadan önce müdahale edebilmek. Çocuğun madde kullandığı veli tarafından biliniyor ise mutlaka yardım talebinde bulunmalı.
Nereye müracaat etmeli?
Valiliğe bağlı aile sosyal politikalar müdürlüğü ve sağlık kuruluşlarımız var. Sağlık kuruluşları tedavi anlamında üzerine düşeni yapacaklar. AMATEM veya çocuk bağımlılar için ÇAMATEM türü merkezimiz henüz yok ama aile sosyal politikalar il müdürlüğüne müracaat edildiğinde çocukların korunması hakkında kanun gereğince mahkemeden tedbir kararı alınır. İsteğe bakılmaksızın tedavi edilmek üzere ilgili yerlere gönderilir.
Batman’da kamu hastaneleri yanı sıra çok özel hastane de var. Hastaneler ve sağlık sektörüyle ilgili düşünceleriniz nelerdir?
5-6 yıl öncesine kadar ciddi anlamda eksiklikler varmış. Fakat son yıllarda yapılan yatırımlarla daha iyi duruma gelmiş. Batman, sağlık konusunda yaptığı çalışmalarla kabul edilebilir bir seviyeye geldi mi, eksikliği tam anlamıyla giderdi mi? Hiç şüphesiz hayır. Geldi demek çok doğru değil ama önemli yatırımlar da yapılmış. Bugün itibariyle kamudaki yatak kapasitemiz 602. Özel sektördeki yatak kapasitesini de ilave ettiğinizde bu sayı 950’ye ulaşıyor. Batman, gelişmeye açık bir yerleşim yeri ve genç nüfusa sahip…
Dolayısıyla?
Yatak kapasitesi artırılmaya ihtiyaç duyulan bir seviyede. Mesela, Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanemiz istenilen ölçüde değil. Mevcut imkânlarla hizmetin en iyisini vermeye çalışıyorlar ama fiziki koşullar Batman için yeterli değil. Bölge Devlet Hastanesi yanına yapılacak olan 300 yataklı Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi var. İhalesi tamamlanandı fakat inşaata başlanması için yerine getirilmesi gereken bazı çalışmalar var. Bu hastane tamamlandıktan sonra sayımız artacak fakat bizim için bu da yeterli olmayacak.
Bu durumda Kamu hastaneleri kentin bir tarafına yoğunlaşmış olacak?
Evet, doğru. Bunu dengelemek için özellikle şehrin eski yerleşim tarafına doğru, aynı zamanda şehrin gelişme yönü de düşünülerek yeni bir hastanenin yapılması için yer temin etmeye çalışıyoruz. Çünkü önümüzdeki 3-5 yıl içerisinde ihtiyaç olmazsa da izleyen yıllarda ciddi anlamda ihtiyaç hissedilen bir husus olacak.
Aile hekimliğinde durum nedir?
Bugün itibariyle 145 aile hekimimiz var, her aile hekiminin kendi polikliniği var. Bazen aile hekimliğinde de bir takım boşalmalar oluyor, o pozisyonlar doldurulmak üzere ilan ediliyor, dolmayınca belli bir müddet boş kalabiliyor. Böyle bir durumda Toplum Sağlığı Merkezinden görevlendirilen hekimlerle hizmet veriliyor ama esas olan o pozisyonu isteklisi tarafında sürekli olarak doldurmasıdır.
AMATEM Batman’da ciddi bir ihtiyaç, bunun için bir çalışma var mı?
Eski Devlet Hastanesi TOKİ’ye devredilecekti ama Sağlık Bakanlığının gayretleriyle Kamu Hastaneleri Birliği’ne kazandırılması için ciddi bir gelişme sağlandı. KHB Genel Sekreterliği hizmet binası oraya taşınacak. Ayrıca AMATEM ve Fizik Tedavi Rehabilitasyon Servisi de orada hizmet verecek. Genel Sekreterlikten boşalan yerler de hastaneye ve hastaya daha iyi bir hizmet için entegre edilecek. Bu da sağlandığında öyle zannediyorum ki, vatandaşlarımız için ciddi bir rahatlama sağlanmış olacak.
AMATEM’in ne zaman hizmet vereceğine dair bir takvim var mı?
Eski Devlet Hastanesi’nin biraz onarıma ihtiyacı var, bununla ile ilgili projeyi Kamu Hastaneler Birliği hazırlatıyor. Proje tamamlandığında bakım- onarıma geçeceğiz.  Binalardan biri sonradan yapıldığı için diğerine nazaran daha iyi durumda, ciddi bir sıkıntı yaratmıyor. Fakat ilk yapılan binayı daha kapsamlı düşünmek gerekiyor. Hem AMATEM, hem Fizik Tedavi bölümü de orada olacağından şu aşamada tarih vermek çok doğru değil, projenin tamamlanmasını beklemek gerekiyor, çünkü projeye göre yaklaşık maliyet belli olacak.
Kentimizde bulunan mülteci vatandaşlar sağlık hizmetleri noktasında problem yaşıyorlar mı?
Suriye’den gelen vatandaşlar sağlık hizmetleri noktasında herhangi bir problemle karşılaşmıyorlar. Onların giderleri AFAD tarafından karşılanıyor. Son dönemlerde Irak’tan gelen Ezidi vatandaşlar da acil ve koruyucu sağlık hizmetleri noktasında herhangi bir problemle karşılaşmıyorlar fakat tedavi edici sağlık hizmetleri noktasında AFAD’ın yakın bir zamanda karar almasını bekliyoruz. AFAD’ın Dhok’ta ve Zaho’da kamp durumuyla ilgili ciddi bir çalışması var. Muhtemeldir ki, bu vatandaşlar kurulan kamplara yönlendirilecek ama yine de misafirimiz olarak burada kalacak olan vatandaşlarımıza tedavi edici sağlık hizmeti verilmesi noktasında AFAD’dan ciddi bir gelişme bekliyoruz.
Eski stadyumun da TOKİ’den alınması gündeme alınabilir mi?
Eski Stadyum, yenisinin yapılması karşılığında TOKİ’ye veriliyor. Yeni stadyum, olimpik havuzu da olan15 bin kişilik modern bir yer olacak. Maliyeti aşağı yukarı 70 milyona yakın. TOKİ bu masrafı şimdiki stadyumun yeri karşılığında yapıyor.





Bu kentin en önemli sıkıntılarından biri de istihdam sorunudur. Batman’da yatırımlar ne durumda?
Organize Sanayi Bölgesi için arsa tahsislerimizi bitirdik, şu an faaliyette 54 firmamız var. Diğer tahsislerle birlikte üretime geçildiğinde 75 civarında firma üretim yapıyor olacak. Tabi bu durum, Batmandaki genç nüfusun getirmiş olduğu işsizliği önlemek adına yeterli değil. Bizim bununla ilgili olarak da 2. Organize Sanayi Bölgesi için devam eden çalışmalarımız var. Ön hazırlık işlemi tamamlandı. Ekim ayının ortasında birkaç bakanlıktan gelecek olan yetkililerle (Bilim Sanayi ve Teknoloji, Maliye, Tarım,  Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) bir toplantı yapılacak. Böylece yer seçim çalışması tamamlanmış olacak. Bu alanın geniş olması bizim için çok önemli. Mevcut organize sanayi bölgesini 4 etapta yapmış olmamıza rağmen ancak 1300 dönüm civarında bir yere sahip olabildik. Fakat şimdi 1500 dönüme sahip bir yerle başlıyoruz ve yapılacak olan genişlemeyle 6 bin dönüm daha arazi mevcut. Dolayısıyla 2. Organize Sanayi Bölgesi Batman’ın yaklaşık 30-40 yılını kurtarabilecek. Şu an 1.Organize bölgesine müracaat etmiş ama yer yokluğundan bekleyen firmalarımız var, muhtemeldir ki onlar 2.Bölgeye kaydırılacak. Kentin çalışabilir nüfusuyla karşılaştırıldığında aşağı yukarı 30 bine denk gelen bir işsiz mevcut burada. TÜİK tarafından da açıklanan orana göre %20’ler civarında. 2. Organize Bölgesi işsizliğin önlenmesi noktasında da ciddi bir adım olacak. Bu işin bir boyutu...
Ya diğer boyutu?
İşveren tarafından baktığımızda ciddi anlamda kalifiye eleman sıkıntısından yakınıyorlar. Nitelikli eleman çok önemli. ‘Hangi alanda olursa olsun çalışırım’ dönemi de kapandı artık. İşveren bu noktada daha seçici, konusunda az çok yetişmiş personel istiyor. İşte bu noktada bizim gençleri de yetiştirmemiz gerekiyor. Özellikle Mesleki, Halk Eğitim Merkezi ve İş Kur eliyle nitelikli insan gücünü oluşturmalıyız ki, işveren, personelini de buradan tercih etsin. Böylece meslek liselerinin önemi de burada ortaya çıkmış oluyor. Meslek liselerine diğer liselere yerleşmeyen çocukların gideceği bir okulmuş gibi bakmamak gerekiyor. Çünkü meslek çıkışlı olanlar, istihdam noktasında diğer okullara göre daha şanslılar. Bu nedenle meslek liselerini bir adım daha önde tutup hem öğrencilerin hem eğitimcilerin daha duyarlı olması gerekiyor.