*Ünlü Kürt sanatçı Şıvan Perwer, Türkiye’den ayrılmadan önce Balpınar-Gıre Sira’da yeryüzünün en güzel düğününü gördükten sonra Avrupa’nın yolunu tutmuştu. Ramazan Bayramı sonrası ilkbaharın esintisiyle görkemli düğünlerin dönemindeyiz artık. Önceki gün Balpınar’da fidelerin toprakla buluşmasının töreni vardı ama uzaktan gelen davul sesi, bizi o köy düğününe yönlendirdi…
*Arkadaşım İrfan Tapan ile 7000 nüfusu geçen Gıre Sira’nın öbür ucundaki düğün törenine ulaşmak için beldenin cadde ve sokaklarını aşarak düğüne ulaştık. Segirkan Mahalle sakinleri ‘Bize her yer düğün salonu’ dedirtircesine karşıladılar bizi. Yeryüzünün en güzel düğünlerinden biri de Balpınar’daydı. Gelin-damadın köylülerle birlikte halaya durduğu o düğün, belki de 2025’in en güzel düğünüydü…
ŞIVAN’IN BESTESİNDEKİ O BELDE
Kürtlerin Pavarotti’si olarak bilinen Şıvan Perwer, 1980 darbesinde ülkeyi terk etmeden önce konuk olduğu Batman’da ‘Gire Sira’ olarak bilinen Balpınar’da o zamanların köy statüsündeki yerleşim birimindeki yeryüzünün en güzel düğününe tanık olmuştu.
‘Lı Gündeki Batmane’ (Batman’ın bir köyünde) diye bestelediği o düğün törenini unutamayan Şıvan ile 15 yıl önce Frankfurt’taki Vakfı’nda konuşmuştuk.
Şıvan’ın özlem duyduğu o yeryüzünün en güzel düğünleri ne yazık ki günümüzde salon düğünlerine yenik düştü.
Şimdilerde moda olan ve yüklü miktarda para harcanan kır düğünleri yapılıyor.
Oysa kır düğünleri doğal mutluluğun yaşandığı düğünlerdir.
Bu yönden bakıldığında, moda olan kır düğünleri yapaydır.
Bundan 20-30 yıl öncesine kadar yöremizde yapılan düğünler en doğal kır düğünleriydi ve herkesin yüzünde coşkulu doğal bir gülüş vardı.
Bize ait olan bir geleneği, bir değeri daha yitirmemize ramak kaldığını görmek üzücü.
O eskiden 3 gün 3 gece süren düğünlerin yerini şimdilerde 2 saat süreli salon düğünleri aldı.
Konuklar düğün töreninden daha çok yemek masalarında erkenden yerini alıyor, yemek bitiminden sonra herkes salon dışına çıkıp ortalıktan kayboluyor.
Genç çiftlerin yakınları dışında kimse salonlarda kalmıyor.
Kimi davetli, sigara bahanesiyle dışarıda farklı sohbetlere koyuluyor.
Önceki gün Balpınar beldesinin Segirkan Mahallesi’nde davul-zurna eşliğinde yapılan düğün tek kelimeyle mükemmeldi.
Davul-zurna sesini duyan belde sakinleri soluğu düğünde almıştı.
İki gün iki gece süren düğünde 1000’i aşkın kişi yer sofrasında ağırlanmıştı.
Arkadaşım İrfan Tapan o yeryüzünün en güzel düğününü görüntülemek için yeni satın aldığı kamerasıyla bol bol kareler çekti.
Son yağışlarla yer yer 20 santimi bulan otların üzerinde halay çeken gençler ve orta yaşlıların farklı tarzlardaki halayları, yörenin kültür mozaiğinin ne kadar zengin olduğunu gözler önüne seriyordu.
SIRA DIŞI BİR DÜĞÜN
Roni Müzik Grubu’nun star sanatçılarından Roni Yelen, Şıvan tarzında söylediği Kürtçe şarkılara konuklar halaya durmuştu.
Damat Veysi Ok ve gelin Meryem Taş, neredeyse 100 metre uzunluğundaki halaya duran kitlenin arasındaydı.
‘Mala Dina’ aşiretinden Kadir Çoban, yanımıza yaklaşıp konuşmaya başladı;
“20-30 Yıl öncesinin gelenek-göreneğini yansıtan bir düğünü yaşattık Gıre Sira’da. Bayram sonrası salonlarda yer bulamadık. En güzeli mahallede düğün yapmaktı. Biz de ‘Mahallede düğün zamanı’ deyip, 2 gün 2 gece süren bir düğün düzenledik. İyi ki de böyle bir düğünü burada düzenledik. 1000’i Aşkın konuğu ağırladık. Darıka Zava (Damat Ağacı)’nı da hazırladık. Darıka Zava’da horoz, şeker ve elma bulundurduk. Tıpkı yüzerce yıllık geleneği yaşattık Gire Sira’da. Çocukluğumuzda tanık olduğumuz o düğünlere benzer bir düğün yaptık.”
Güzel bir bahar gününde Gıre Sira’daki düğün, Şıvan Perwer’in o bestelediği düğünün provası gibiydi.
Vatandaşlar artık salon düğünlerinden uzak ve doğal ortamda böyle düğün törenleri istiyor.
30-40 Yıl öncesinde Batman merkezde de o yeryüzünün en güzel düğünlerin renklendiren sanatçılarımız vardı;
Yılmaz Kurt, Mam Celal, İsa Bürü, Celal Yılmaz, Doğan Binici, Faysal Gönülaçar, Erdal Koyuncu ve Şehmus Kalkan gibi yerel sanatçılar Batman’ın düğünlerine renk katardı.
Eski düğünlerde davet yoktu.
Davul, zurna ve erbane sesinin geldiği mahallelere hemen herkes akın ederdi.
NEREDE O ESKİ DÜĞÜNLER
Önceki gün yarım saat süreyle konuk olduğumuz o yeryüzünün en güzel düğününde bizi ağırlayan, bize her türlü ilgiyi gösteren Ok ailesinin misafirperverliği bizi o yıllar öncesinin renkli ve coşkulu düğünlerine götürdü.
Orada gördüğümüz geleneksel değerlerin yaşandığı doğal düğünün ihtişamını, güçlü duygularla yazmadan edemedik.
Evet o düğün, bizi eski geleneksel günlerimize taşıdığı için, muhteşemdi.
Düğünü şenlendiren yerel sanatçılar da doğal ortamda bağlama, bateri ve davul-zurna çalarak açık havada yüzlerce kişiye keyifli bir anı yaşatmak için müzik enstrümanlarını coşkuyla çalışıyordu.
Yerel sanatçı Roni Yelen, arada sırada gönderilen bahşişlere teşekkür ediyordu.
Mahalle arasındaki düğünde konuklara ayran başta olmak üzere çeşitli içecekler armağan eden Ok Ailesi, bize güzel bir düğün geleneğini anımsattı.
Kürtlerin Pavarotti’si Şıvan Perwer’in, yıllar öncesinde etkilendiği Gıre Sira’daki o düğün geleneğinin unutulmaması ne kadar güzel.
O Şıvan Perwer ki, dinlediğimizde en dokunaklı, en anlamlı ve en detaylı Kürt ansiklopedisini okur gibi hissettiğimiz o değerli sanatçımız.
Ona sağlıklı uzun ömürler diliyoruz.
Bir de gençlerin halaya durmasında grani ve delilo gibi farklı oyun tarzları tek kelimeyle bu ihtişamlı düğünün en etkili bölümüydü.
Kürt müzik folklorunun ne kadar zengin olduğunu mahalle ve köy düğünlerinde görmek mümkün.
Yerel sanatçılar bizim için birer değer.
Onlar yılların geleneğini yaşatıyorlar.
Ne yazık ki Batman’da müzisyen ve Dengbejleri bir çatı altında toplayacak ne bir dernek ne de bir STK var.
Bu sanatçıları politik saiklerin dışında tutarak, sadece sanatlarını icra edecekleri olanakların sunulması gerektiğine inanıyoruz.
Türkü ve şarkılarımız bizim dünümüzdür ve bizi yarına taşıyacak kültürümüzün en güçlü bağıdır.
Müziğin renkli dünyasını keşfetmek için bir gün köy ve mahalle düğünlerine konuk olun.
Sizlerin de bulduğunuz her fırsatta, tanıyıp tanımadığınız mahalle düğününe hiç düşünmeden gidin ve halaya katılın.
Hepimiz eminiz ki tanımadığınız düğüne konuk olduğunuzda, düğün sonrası yakın akraba gibi vedalaşırsınız.
Bu konukseverliğin kökleri çok derinlerdir ve o güçlü kökler bugün bile bizi saracak güçtedir.
Sağlıkla kalın.
